گلیمچه متکازین خشتی

گلیچ خشتی دستبافته نساجی سنتی تولیدشده بادستگاه دو وردی می باشد که بدون پرز و باتکنیک پودگذاری مضاعف بافته می شود. ترکیب رنگی به کاررفته در گلیچ خشتی ازهمان گونه سنتی اش یعنی سورمه ای وقرمزلاکی وسفیدالهام گرفته شده است ونقوش به کاررفته درمتن آن همان نقش خشتی ونقوش حاشیه به نام خرچنگی می باشد و از نقوش نادر و کمتر تولید شده و رایج درحال حاضرمی باشد و بسیار ترکیب بندی باهویت و قدیمی می باشد که در روستاهای متکازین و سمچول از مناطق هزارجریب بهشهر تولید می شده است. گروه چمتا اقدام به بازآفرینی واحیا این دستبافته ازطریق تولید دوباره ان بعد از سالیان متمادی نموده است‌.

فرسایش پذیری و عدم ماندگاری در دستبافته ها در مقابل عوامل جوی و طبیعی همچون رطوبت و خاک سبب شده است تخمین قدمت و پیشینه نساجی و بافندگی در نواحی مختلف کار دشوار و گاه غیر ممکن به نظر می رسد. اما کاوش های باستان شناسی و پیدایش دوک های نخ ریسی در غار کمربند در نزدیکی بهشهر نشان می دهد که مردمان این دیار از ۸۰۰۰ سال پیش (۶۵۰۰ ق.م) با فن ریسندگی و تبدیل پشم به نخ آشنایی داشته اند (یاوری.۱۳۸۰۱۱)

در میان دستبافته های متنوع مازندران در شمال ایران به طور یقین گلیچ ها یا جاجیم های منقوش به دلیل تنوع نقش و نوع پودگذاری متفاوت آن متمایز و برجسته هستند. اگرچه این دستبافته های پشمی در بسیاری از روستاهای شهرستان بهشهر یافت می شده اند، اما متاسفانه امروزه به سختی می توان بافنده ای در همین روستاها یافت که به این حرفه مشغول  باشند. گروه چمتا با طراحی نقوش و ترکیب بندی های نوآورانه زنجیره ارزش تولید این این محصول را تامین نموده است و اقدام به تولید گلیچ خشتی نموده است.

این دستبافته بدون پرز با دستگاه کرچال یا کارچاله که نام سنتی آن است و در واقع همان دستگاههای نساجی دو وردی می باشد با زدن شانه و کمک پدال پا و حرکت ماکو از لای تارها و نقش اندازی با پود مضاعف تولید می گردد. ترکیب  رنگهای گلیچ خشتی از همان گونه های سنتی و با اصالت گذشته خود الهام گرفته شده است که در ۳ رنگ سورمه ای و قرمز لاکی و سفید بوده است و با پر کردن تمام زمینه و متن گلیچ خشتی با خشت های ریز رنگهای سورمه ای و قرمز و سفید شکل گرفته است که هویت این محصول و اصالت آن راثابت نموده و این محصول را از محصولات مشابه متمایزمی کند.

طول گلیچ خشتی ۱ متر و عرض آن ۶۰ سانت می باشد و تار پنبه ای و پود پشمی با رنگرزی شیمیایی تولید شده است  حاشیه گلیچ خشتی با طرح خرچنگ قاب بندی شده است این نقش از نقوش بسیار نادر و کمتر بافته شده در این منطقه است که بافندگان روستاهای متکازین و سمچول از توابع هزار جریب بهشهر در گذشته آن را می بافته اند و کم کم او به فراموشی رفته است.

در این دستبافته دوباره احیا شده است. این نگاره ها و نقوش تنوع حاصل تکنیک پودگذاری مضاعف بوده و با شیوه متفاوتی بر سطح دستبافته نقش می بندند بدین معنا که علاوه بر پود گذاری اولیه از طریق عبور ماکو از میان تارها صورت می گیرد. پودگذاری ثانویه ای نیز وجود دارد که تنها با کمک دست انجام شده و ایجاد کننده نقش بر سطح این دستبافته است. جهت شستشوی این محصول توصیه می شود. برای بار اول به مدت ۱۵ دقیقه در آب و نمک خیسانده و بعد شستشو انجام شود.